Jaaravond Weidevogelbescherming 2018

Bodembiodiversiteit speelt een sleutelrol
Zonder vrijwillige weide- en akkervogelbeschermers zou het er heel somber uit zien voor akker- en weidevogels in ons land. Voedsel, veiligheid en voortplanting zijn zeer relevant. Ons landschap verarmt echter, want aantoonbaar is dat op kleigronden er meer broedsels uitkomen dan op zandgronden. Bodembiodiversiteit heeft hierin een sleutelrol. Aandacht is nodig om programmatisch aan de bodemkwaliteit en het bodemleven te werken en over te gaan op het uitvoeren van landbouw met natuur. Inmiddels zijn enkele initiatieven hiervoor ontstaan in Brabant.

Weinig kuikenoverleving
Jochem Sloothaak van Brabants Landschap lichtte toe dat er al jaren weinig kuikens overleven. Er is te weinig dekking en voedsel op de Brabantse weide-en akkergronden. De dichtheid van bijvoorbeeld de populatie kieviten gaat hierdoor hard achteruit. Dit speelt vooral op de zandgronden van Brabant. Op de kleigronden gaat het wel erg goed. Zeker op de plaatsen waar aan vernatting is gewerkt.

Hogere productie met instandhouding van het landschap
Alex Datema van BoerenNatuur vertelde dat we in Nederland inmiddels op 80.000 hectare maatregelen hiervoor treffen. Echter kan op die hectares niet gecompenseerd worden wat er op de overige twee miljoen hectares in Nederland mis gaat. Er ligt hier een grote uitdaging. Glyfosaat (o.a. round-up) mag van Europa nog wel gebruikt worden. Maar er zijn inmiddels wel supermarkten die vragen om producten die tot stand gekomen zijn zonder gebruik van dergelijke middelen. Hier ligt een kans om ons te onderscheiden van andere landen. De kwaliteit van boerenproducten in Nederland is op zichzelf goed, maar nu kan ook de stap gezet worden om verbeteringen door te voeren in het productieproces. Een stap daarna voor boeren is om naar een hogere productie te gaan met instandhouding van het landschap en herstel van de biodiversiteit.

Steeds meer boeren willen medewerking verlenen ten gunste van weide-en akkervogels
Maar hoe voer je die verbeteringen nu in de praktijk door? Door het boerenbedrijf als onderdeel van de omgeving te zien en hiernaar te handelen.
Meeuwis Millenaar, melkveehouder, heeft bijvoorbeeld al zijn percelen omzoomd met bloemrijke akkerranden en op sommige percelen ook tussendoor blokken aangelegd waar in de winter voedsel voor de vogels te vinden is. Daarnaast heeft hij een perceel ingericht als plas-drasgebied en op zijn erf vele zwaluwen, die hij helpt met modderplaatsen. Als veldcoördinator komt Millenaar ook bij andere boeren aan de keukentafel en sluit steeds vaker contracten met deze boeren. Contracten waarin wordt vastgelegd dat de boer zones om nesten heen ongemoeid laat zodat de kuikens groot gebracht kunnen worden. Hiervoor ontvangt de boer een subsidie via de Provincie. Er is inmiddels sprake van een vliegwielwerking, steeds meer boeren willen hun medewerking verlenen ten gunste van de weide- en akkervogels. FrieslandCampina ondersteunt dit ook via een puntensysteem, genaamd Focus Planet.

Oog houden of krijgen voor inpassing van bedrijf in de natuur
Sjaak Sprangers, biologisch melkveehouder, vertelde uit eigen ervaring dat koeien zich aanpassen aan de omgeving. Grasklaver is niet eens nodig voor zijn koeien. Zijn koeien voeden zich bijvoorbeeld op het land met de toppen van brandnetels. Als biologisch boer observeert hij hoe zijn koeien zich gedragen in de omgeving en past hij zijn bedrijfsvoering daar op aan. “Hoe beter je bent voor je koeien, hoe meer opbrengst je krijgt.” Vanzelfsprekend gebruikt hij als biologisch boer geen onkruidverdelgers of gewasbeschermingsmiddelen. Daarnaast maakt hij gebruik van een gescheiden meststroom en heeft hij op zijn staldak zonnepanelen liggen waar omwonenden via een energiecoöperatie aan deel kunnen nemen. Sprangers pleit ervoor dat we het huidige aantal boeren moeten zien te behouden en ook dat zij oog houden of krijgen voor de inpassing van het bedrijf in de natuur.