Staatssecretaris wil grutto’s fokken om bedreigde weidevogel te redden

Staatssecretaris Jean Rummenie (Visserij en Natuur) overweegt fokboerderijen voor grutto’s op te richten. Hij onderzoekt of hij de bedreigde weidevogelpopulatie kan opkrikken door geraapte grutto-eieren onder een lamp te laten uitbroeden, opdat ze veilig zijn voor roofdieren.

Yvonne Hofs

is politiek verslaggever van de Volkskrant en schrijft over financiën en landbouw.

4 december 2024, 19:43

Rummenie (BBB) maakte dit woensdag bekend tijdens een Tweede Kamerdebat over het natuur- en stikstofbeleid. De laatste jaren vallen steeds meer grutto-eieren en -kuikens in Nederland ten prooi aan roofdieren als steenmarters en vossen. Om die predatiedruk te verminderen, wil Rummenie de jacht op deze roofdieren opvoeren.

Blijf op de hoogte

Krijg een melding bij nieuws over Politiek.

Dat zal echter niet voldoende zijn om de teruggang van het aantal weidevogels (ook met de kievit gaat het slecht) te stoppen. Rummenie wil daarom laten onderzoeken of hij weidevogelkuikens op proefboerderijen kan laten opgroeien, om ze pas weer in de natuur uit te zetten als ze kunnen vliegen. Dat voorkomt dat broedpogingen van grutto’s mislukken doordat de eieren en kuikens in maaimachines verdwijnen of tussen de kaken van predatoren belanden.

De weidevogeleieren worden dan zo snel mogelijk uit het nest gehaald en onder een lamp op het fokstation uitgebroed. Dit systeem, headstarting genaamd, is in Nederland al op kleine schaal getest op grutto’s. Het Verenigd Koninkrijk heeft er ook mee geëxperimenteerd en het blijkt inderdaad mogelijk om grutto’s ‘kunstmatig’ op te fokken. ChristenUnie-Kamerlid Pieter Grinwis zei woensdag grappend dat Rummenie blijkbaar inzet op de ‘intensieve gruttohouderij’.

Reddingsplan voor de grutto

Rummenie moet op last van de Europese Commissie een reddingsplan maken om de nationale vogel van Nederland te behoeden voor de ondergang. De Commissie is eerder dit jaar een strafprocedure tegen Nederland begonnen omdat vorige kabinetten te weinig hebben gedaan om de grutto te beschermen. Nederland overtreedt daarmee de Vogelrichtlijn, een Europese natuurbeschermingswet.

about:blankhttps://acdn.adnxs.com/dmp/async_usersync.html

Nederland is voor de grutto wereldwijd het belangrijkste leefgebied. Bijna de helft van de mondiale populatie broedt in Nederland. Van de Europese grutto’s is dat 90 procent. Hoewel de Nederlandse overheid jaarlijks tientallen miljoenen euro’s in weidevogelbeheer investeert, holt het aantal Nederlandse broedparen achteruit. In 2000 waren dat er nog zo’n 60 duizend, momenteel zijn het er ongeveer 25 duizend en verbetering is niet in zicht.

Alles over politiek vindt u hier.

Landbouw is hoofdoorzaak

Wetenschappelijk onderzoek bewijst dat de intensivering van de landbouw de hoofdoorzaak is achter de daling van de weidevogelpopulatie. Het Nederlandse agrarische landschap wordt gedomineerd door snelgroeiend, eentonig raaigras waarin weinig insecten voorkomen.

Het waterpeil in de weilanden wordt kunstmatig laag gehouden zodat zware landbouwmachines er niet in wegzakken. Daardoor zijn er ook weinig regenwormen. Weidevogelkuikens leven van insectenlarven en wormen en kunnen dus geen voedsel vinden. Boeren maaien bovendien vaak en veel, waardoor eieren en kuikens machinaal worden verwijderd.

Foerageer- en broedgebied

Rummenie wil ook meer geld uittrekken voor weidevogelbeheer om een groter areaal landbouwgrond geschikt te maken als foerageer- en broedgebied voor grutto’s en kieviten. Maar hij is niet van plan om nieuwe weidevogelreservaten aan te wijzen, waar de vogels extra beschermd zijn.

Het is bovendien onduidelijk welke grutto-pleasende maatregelen boeren moeten nemen om in aanmerking te komen voor de verhoogde weidevogelsubsidies die Rummenie wil invoeren. De tientallen miljoenen die vorige kabinetten ertegenaan gooiden, hebben niets geholpen doordat boeren massaal kiezen voor lichte, gemakkelijke beheersmaatregelen. Iets later maaien en nesten markeren kost boeren weinig werk en geld, maar voor de overlevingskans van weidevogels maakt dat weinig verschil.

Verhogen van waterpeil

Het verhogen van het waterpeil is veel effectiever, maar dat vinden de meeste boeren een te grote hinderpaal voor hun (intensieve) bedrijfsvoering. Al het weidevogelbeheer is nu vrijwillig en dat blijft zo, als het aan Rummenie ligt. Kamerleden van Groenlinks-PvdA en de Partij voor de Dieren reageren daarom sceptisch op zijn gruttobeschermingsplan. Ze voorzien dat boeren niet vrijwillig de zwaardere beheersmaatregelen zullen nemen die nodig zijn.

De kritische Kamerleden houden de staatssecretaris voor dat het weinig zin heeft om grutto’s te fokken als de vrijgelaten volwassen dieren vervolgens geen geschikt leefgebied kunnen vinden. Daar liepen ook de experimenten met gruttoboerderijen tegen aan: de in een beschermde omgeving opgegroeide vogels kwamen in de natuur nauwelijks tot broeden, omdat het probleem van het krimpende broedareaal niet was aangepakt.Onderzoek